การทำลูกแป้งข้าวหมาก แบบเพาะเชื้อเอง เป็นวิธีการทำลูกแป้งข้าวหมากในกรณีที่ไม่สามารถหาเชื้อจากลูกแป้งข้าวหมากเก่าได้ ซึ่งสามารถใช้น้ำส้มสายชูแทนได้ เพราะมีจุลินทรีย์หรือยีสต์ประเภทเดียวกัน
ส่วนผสมลูกแป้ง
- ข้าวสารข้าวเจ้าเก่า 1 ถ้วยตวง หรือ 16 ช้อนโต๊ะ
- น้ำส้มสายชู 0.5 ช้อนชา
- ขิงแก่สด 1 ช้อนโต๊ะ
- ข่าแก่สด 2 ช้อนโต๊ะ
- กระเทียมไทยสด 1 ช้อนโต๊ะ
- พริกไทยขาว 1 ช้อนโต๊ะ
- น้ำเปล่า 2 ช้อนโต๊ะ
วิธีทำลูกแป้งข้าวหมาก
- นำข้าวสารข้าวเจ้าเก่ามาล้างน้ำให้สะอาด และแช่น้ำไว้ประมาณ 2-3 ชั่วโมง
- นำข้าวที่แช่แล้วมาโม่บดหรือตำให้ละเอียดที่สุด พร้อมทำให้สะเด็ดน้ำด้วยการห่อผ้าขาว 2 ชั้น ทิ้งไว้สักพักจนได้เนื้อแป้งเป็นก้อนเหลวที่สามารถปั้นเป็นก้อนได้ ทั้งนี้ อาจใช้แป้งข้าวเจ้าสำเร็จรูปแทนได้ เพื่อเป็นการประหยัดเวลา
- สับสมุนไพร ขิงแก่สด ข่าแก่สด กระเทียมไทยสด ให้ละเอียด และตำให้แหลกพร้อมกับพริกไทยขาว
- เติมน้ำเปล่า ลงในภาชนะ และนำสมุนไพรทีตำแล้วใส่ลงไป ผสมให้เข้ากันและคั้นเอาเฉพาะน้ำสมุนไพร ส่วนกากสามารถนำไปโรยรอบโคนต้นพืชเพื่อป้องกันแมลงศัตรูพืชได้
- นำข้าวที่บดละเอียดใส่ภาชนะผสมกับน้ำสมุนไพรผสมให้เป็นเนื้อเดียวกัน เพื่อช่วยลดปริมาณเชื้อรา และแบคทีเรียให้น้อยลง แล้วเติมน้ำส้มสายชู แทนการใช้แทนยีสต์ ซึ่งจะได้จุลินทรีย์หรือยีสต์ประเภทเดียวกัน และคลุกเคล้าให้เข้ากันอีกครั้ง
- ตากลมไว้ในที่ร่ม ทิ้งไว้ประมาณ 2-3 ชั่วโมง จากนั้นปั้นเป็นลูกกลมๆ ขนาด 3-4 เซนติเมตร แล้วนำผ้าหนาคลุมเพื่อหมักบ่มในห้องนาน 2-3 วัน
- เมื่อครบกำหนดให้สังเกตก้อนแป้ง ถ้าหากก้อนแป้งลูกใด มีเส้นใยราสีขาวหรือสีครีมเพียงสีเดียว แสดงว่าได้ก้อนเชื้อยีสต์ที่ดี สามารถนำมาเพาะเป็นยีสต์หรือใช้ในการหมักเหล้าหรือทำลูกแป้งได้ และถ้าหากก้อนแป้งลูกใดมีราชนิดอื่น ซึ่งจะเกิดสี เช่น สีเขียว สีเทา สีฟ้า แสดงว่าก้อนแป้งก้อนนั้นใช้ไม่ได้ ให้กำจัดทิ้ง
- นำก้อนลูกแป้งที่ใช้งานได้ตากลมไว้ในร่ม 2-3 ชั่วโมง ก่อนนำออกตากแดดให้แห้ง แล้วเก็บในภาชนะที่ปิดสนิท เพื่อเก็บเอาไว้ใช้งาน